Technologie: hulp voor  voetbalscheidsrechters?

Begin 2022

Vele bestuursleden, trainers, spelers, journalisten en gewonevoetballiefhebbers ergeren zich regelmatig aan de tussenkomsten van de VAR (VideoAssistant Referee). Zo verscheen er begin 2022 in de krant ‘Het Laatste Nieuws’een uitgebreid artikel over deze problematiek. Zoals steeds menen allebetrokkenen dat zij zelf benadeeld zijn door het systeem van ref en VAR. Mededoor de talrijke betwistbare beslissingen, vragen niet enkel de clubs maar ookhet publiek zich af wat nu eigenlijk het nut is van deze technologie.

Volgens de Belgische Voetbalbond ligt het probleem niet zozeer bij debekwaamheid van de individuele scheidsrechters. Het  algemene niveau is hoog en dat wordt meebepaald door enkele toppers, met name Lawrence Visser en Erik Lambrechts. 

Deze problemen duiken niet enkel op in België. In alle Europesecompetities en tijdens internationale wedstrijden komen soortgelijke fases voorwaarbij ploegen zich benadeeld voelen. In het artikel wordt er eveneensverwezen naar spelonderbrekingen van twaalf minuten  voor er een beslissing wordt genomen. Dit isdan ook slechte publiciteit voor zowel het voetbal als de VAR en de arbitragein zijn geheel.

Nochtans blijkt dat de scheidsrechter met behulp van de videoref voor 98procent correct beslist. Maar wanneer de VAR ingrijpt duurt het vaak te langvooraleer uitsluitsel wordt gegeven. En vooral bij zwart-wit fases maakt de VARmeer dan gewenst een foute of inconsequente inschatting. Denk hierbij aanbuitenspelsituaties of beoordelingen of de bal al dan niet de doellijn heeftoverschreden. Dit komt deels door een gebrek aan training en coaching, en hetontbreken van de noodzakelijke wekelijkse bijsturing.

De voetbalbond maakt hier werk van door (ondertussen ex-) scheidsrechter Christof Dierick klaar te stomen omopleidingsmanager van de VAR’s te worden. Zijn taak zal er vooral in bestaan deafzonderlijke beslissingen van videorefs over dezelfde soort fases op één lijn tebrengen.

Ondanks de net beschreven problemen kan het toenemendbelang van de technologie niet ontkend worden. De 3D-lijn zou de buitenspellijnnauwkeurig kunnen bepalen en dus denkt de VAR dat zij bij elke discutabele fasede knoop kan doorhakken. Maar om die lijn te trekken moet de videoref zelf eenkruis zetten op het lichaamsdeel (van de betrokken aanvaller en verdediger) dathet dichtst bij de doellijn staat.

Dit is geen makkelijke opgave doordat de kwaliteit vande beelden vermindert wanneer er ingezoomd wordt. Ook is er sprake van eenfoutenmarge doordat er twee lijnen getrokken worden van elk vijf centimeter,samen goed voor tien centimeter.

Dit alles leidt tot frustratie bij de ProLeague, de belangenvereniging van profclubs, terwijl zij eigenlijk zelfverantwoordelijk is voor het resultaat van deze gebrekkige beeldkwaliteit. Deprofliga duwde deze technologie immers door toen die nog niet op punt stond.Ook hadden de scheidsrechters die met deze 3D-lijn moeten werken hiermeenauwelijks kunnen trainen. Maar toch wordt de schuld bij het Referee Departmentgelegd. Nochtanswas de Pro League ingelicht over en gewaarschuwd  voor de nog mogelijke onvolkomenheden.

Start seizoen 2022-2023

Zesmaanden later communiceert het Referee Department over de richtlijnen voor hetnieuwe voetbalseizoen. Ze geven gemaakte fouten toe. Maar het Department wilvooral werken aan een betere communicatie, aan de uniformiteit van descheidsrechterlijke beslissingen en aan de beoordelingen door de VAR.

Communicatie

Kernwoordvan dit onderdeel is ‘transparantie’. Want het is de bedoeling de arbitrage dichter bij het brede publiek tebrengen. Scheidsrechters zullen weliswaar geen interview geven na de wedstrijd,zoals dat in Nederland het geval is. Maar in België zullen sleutelmomenten vanwedstrijden toegelicht worden op de website van de Belgische Voetbalbond. Refskunnen dan ook beschikbaar zijn voor verdere uitleg.

Uniformiteit

Uniformiteitin de toepassing van het reglement moet leiden tot meer respect en begrip voorde scheidsrechterlijke beslissingen (waarvoor, waarom…).

Frustratiesvan spelers of staf moeten op begrip van de scheidsrechters kunnen rekenenzolang alles op een respectvolle manier gebeurt. Wat het Department hiermeewillen zeggen is dat zowel de ref als de VAR fouten kunnen maken, want het zijnook maar mensen. Maar niet-respectvolle reacties hierop zullen in de toekomststrenger bestraft worden.

VAR

Erwordt duidelijk gemaakt dat de VAR geen vriend mag zijn van de scheidsrechtertijdens de wedstrijd. Het is immers niet makkelijk als  jonge VAR om de beslissingen op het veld vanervaren rotten als Visser en Lambrechts te verbeteren. Deze drempel willen zeverkleinen door aan het mentale te werken. De aanstelling van de reeds genoemdeChristof Dierick past in dit kader. Op de website van de Belgische Voetbalbondis zijn functie omschreven als VAR-coördinator.

Voorde VAR blijft de taak beperkt tot het “clear and obvious” beoordelen vanvolgende gemaakte beslissingen:

-      rode kaarten

-      doelpunten (en de fases vooraf)

-       strafschoppen

WKQatar

DeWereldvoetbalbond FIFA is zich uiteraard ook bewust van de vele discussiesomtrent buitenspel. Daarom werd met het oog op het wereldkampioenschap voetbalvan 2022 in Qatar een nieuw wapen ontwikkeld. Daarmee hoopt de FIFA  eindelijk komaf te maken met deze steedsterugkerende betwistingen. Een semiautomatische technologie voor buitenspel zalde VAR en de scheidsrechter ondersteunen.

Debal zal hierbij een cruciale rol spelen omdat een daarin gemonteerde sensor perseconde vijfhonderd keer data kan doorsturen. Zo kan het moment dat de bal devoet van de speler verlaat veel nauwkeuriger bepaald worden dan met de huidigetv-beelden (50 data per seconde).

Dedata van de bal worden gecombineerd met de beelden van de 12 beschikbarecamera’s in het stadion. Die bepalen dus 50 keer per seconde de positie van debal en 29 punten van de lichamen van de spelers.

Dezetechnologie is vooral bedoeld voor fases die moeilijk of niet  met het blote oog kunnen ingeschat worden.Zij moet veel nauwkeuriger informatie geven dan de momenteel gangbare methode.Het systeem stuurt automatisch een melding naar de VAR wanneer de metingen doenvermoeden dat er sprake is van buitenspel. De beelden, met daarop de reedsgemarkeerde buitenspellijn, worden dan door de videoref bekeken. Dit allessamen zou maximum enkele seconden mogen duren.

Deeindbeslissing blijft wel nog altijd bij de hoofdscheidsrechter op het veld.Dit systeem is al uitgetest op officiële FIFA-toernooien en daar werkte hetnaar behoren; het wordt dan ook beschouwd als gebruiksklaar.

Bronvermelding

Niels Vleminckx. (2022, 02 19). Niet klaar voor  3D-lijn, maar die moest en zou er komen: waar loopt het fout met ons  scheidsrechtersdepartement? Opgehaald van 'Het Laatste Nieuws':  https://www.hln.be/belgisch-voetbal/niet-klaar-voor-3d-lijn-maar-die-moest-en-zou-er-komen-waar-loopt-het-fout-met-ons-scheidsrechtersdepartement~a6f83c1f/?cb=c1e5b6d15b2865b65a3151f27b6e4b26&auth_rd=1

Sporza. (2022, 07 01). FIFA introduceert  semi-automatische buitenspeltechnologie in Qatar. Opgeroepen op 10 25,  2022, van Sporza:  https://sporza.be/nl/2022/07/01/fifa-introduceert-semi-automatische-buitenspeltechnologie-in-qatar~1656666146435/

Sporza. (2022, 07 13). Referee Department gaat  seizoen in met 3 focuspunten: "VAR mag geen vriend zijn van de  ref". Opgehaald van Sporza:  https://sporza.be/nl/2022/07/13/referee-department-gaat-seizoen-in-met-3-focuspunten-var-mag-geen-vriend-zijn-van-de-ref~1657711436484/